LEZ, czyli Low Emission Zone to tak zwane strefy niskiej emisji. Znajdują się w coraz większej liczbie miast Europy. Jaki jest ich cel? Kogo dotyczą? Co oznaczają dla firm przewozowych? Sprawdźmy szczegóły.
Po co powstają strefy LEZ
Strefy LEZ powstają w dużych miastach, w których władze borykają się z problemem zanieczyszczenia powietrza – poziom zanieczyszczenia jest w nich powyżej europejskich limitów prawnych. W praktyce oznaczają ograniczenia w eksploatacji starszych, wysokoemisyjnych pojazdów lub konieczność uiszczania stosownych opłat, która ma na celu po pierwsze ograniczenie chęci przejazdu przez strefy LEZ, a po wtóre pozyskanie środków na wdrażanie lokalnej polityki ekologicznej w regionie. Ogólnym założeniem LEZ jest zatem zmniejszenie destrukcyjnego wpływu samochodów oraz wdrożenie norm środowiskowych dotyczących jakości powietrza na terenie krajów UE.
Choć nomenklatura bywa różna – Strefy Niskiej Emisji LEZ, Strefy Ultra Niskiej Emisji ULEZ, Strefy Czystego Powietrza czy Strefy Crit’Air – w praktyce wszystkie oznaczają to samo. System monitoringu, rozpoznaje tablice rejestracyjną pojazdu, na tej podstawie wyłapywane są sytuacje niedopełnienia przepisów. Te natomiast stanowią, w zależności od regionu, albo o zakazie wjazdu określonych pojazdów, albo o konieczności wykupienia winiet, uprawniających do przejazdu przez strefę.
W ramach LEZ, najczęściej pojazdy dzielone są na kategorie (poziomy certyfikacji), które przydzielane są na podstawie określonych norm emisji spalin. W niektórych regionach wjazd samochodów o wysokim poziomie emisji jest zabroniony w ogóle, w innych ograniczony, w jeszcze innych dozwolony pod warunkiem uiszczenia opłaty.
Jakie pojazdy objęte są regulacjami i ograniczeniami LEZ?
Poszczególne przepisy różnią się w zależności od kraju, a czasem nawet różnych jego miast. Ogólnie rzecz ujmując, dotyczą wszystkich pojazdów osobowych, dostawczych, ciężarowych, busów i autokarów. Ważniejszym od tego jaki to typ pojazdów, jest poziom jego emisji spalin. Liczy się więc tu technologia, która z reguły sprowadza się do rocznika pojazdu.
Strefy LEZ w Europie
Stref LEZ na terenie Europy obejmują już kilkaset miast. Ta lista bynajmniej nie jest stała i cały czas się wydłuża. Sprawdźmy kilka popularnych tras:
- Wielka Brytania – na terenie GB, pojazdy muszą spełniać normy zgodne z Euro 6. Jeśli ich nie spełniają, konieczne jest wnoszenie stosownych opłat. Wysokość opłat jest uzależniona od poziomu emisji spalin pojazdu. Im jest wyższy, tym wyższa jest opłata. Dla pojazdów z Euro i Euro 5 opłata dzienna za przejazd to niebagatelne 100 funtów. Posiadacze pojazdów starszych, zmuszeni są do uiszczenia opłaty w wysokości nawet 300 funtów. W Londynie obowiązuje Strefa Ultra Niskiej Emisji ULEZ i funkcjonuje we wszystkie dni roku, poza Świętami Bożego Narodzenia. Minimum, które muszą spełniać pojazdy, to Euro 4 i Euro 6 dla pojazdów hybrydowych z silnikami wysokoprężnymi.
- Francja – tu strefa LEZ nazywa się strefą Crit’Air. Obejmuje między innymi Paryż, Lyon, Strasburg czy Grenoble. Przepisy ściśle określają jakie pojazdy mogą się poruszać w obrębie strefy, dzieląc je na 6 stopni certyfikacji ze względu na poziom emisji spalin. Przy czym te, które mają poziom emisji oznaczony jako najwyższy, mają absolutny zakaz wjazdu na obszar stref, pozostałe pojazdy obejmują ograniczenia uzależnione od przyznanego stopnia.
- Czechy – ograniczenia obejmują pojazdy od 3,5 tony, a wjazd na obszar LEZ wymaga wykupienia winiety i przyklejenia jej do przedniej szyby pojazdu.
- Niemcy – w Niemczech strefy LEZ nazywane są Umweltzone, jest ich obecnie niemal 60 i jest to kraj, który wprowadził je w Europie jako jeden z pierwszych (pierwsza była Szwecja w 1996 roku). Strefy obejmują wiele niemieckich miast, w których obowiązują ograniczenia dla samochodów, korzystających z oleju napędowego oraz gazu. Przejazd przez strefy jest możliwy po uiszczeniu stosownej opłaty i naklejeniu winiety na szybę.
- Holandia – LEZ w Holandii to Milieuzones. W określonych aglomeracjach – między innymi w Amsterdamie, Rotterdamie czy Maastricht – ogranicza się wjazd na obszar strefy pojazdom z silnikami wysokoprężnymi z datą produkcji przed 2001 rokiem.
Czy można obejść LEZ?
Zdecydowanie nie. W niektórych przypadkach można jednak na swoją korzyść wykorzystać sytuację, w której samochód uznawany odgórnie (w ramach przepisów) za bardziej emisyjny, w rzeczywistości sprawuje się w tej kwestii lepiej. Pomaga w tym instalacja filtra cząstek stałych, który pozwala realnie kontrolować poziom emisji. Dzięki temu na przykład pojazd Euro 3, który na obszar wielu stref LEZ nie mógłby wjechać, albo musiałby być objęty najwyższą stawką opłaty, w praktyce zostaje uznany za odpowiednik pojazdu Euro 4.
Czy można liczyć, że ktoś przymknie oko?
Zdecydowanie odradzamy. Pomijając aspekt ekologiczny, którego pomijać nie powinniśmy, bowiem stan zanieczyszczenia powietrza w dużych aglomeracjach Europy jest w istocie bardzo zły i w gruncie rzeczy wszystkim nam powinno zależeć na wdrażaniu skutecznych rozwiązań, które mogą temu przeciwdziałać, pozostaje kwestia kar i mandatów. Ponieważ ograniczenia LEZ obowiązują już od wielu lat, miasta doskonale radzą sobie z monitoringiem i „wyłapywaniem” pojazdów, które nie uiściły opłaty (nie posiadają na szybie winiety) lub złamały zakaz, wjeżdżając do strefy wbrew przepisom. Nakładane kary są dotkliwe. Na przykład w Wielkiej Brytanii wynoszą nawet powyżej 2000 funtów.
Dowiedz się więcej o LEZ w miejscu, do którego planujesz trasę
Z punktu widzenia przewoźników, problem LEZ polega na braku jednolitych regulacji. Pomijając fakt, że przepisy czasem się zmieniają, nawet gdyby pozostały stałe, każdy kraj reguluje LEZ we własnym zakresie. Niektóre miasta są z niego wyłączone, w obrębie jednego kraju stawki i zasady mogą się od siebie znacząco różnić w zależności od regionu, a czasem nawet na obszarze tego samego miasta. Nie pozostaje więc nic innego, jak na bieżąco sprawdzać regulacje i przepisy, upewniając się, że trzymamy wciąż rękę na przysłowiowym pulsie. Może wam w tym pomóc na przykład strona urbanaccessregulations.eu, na której znajdziecie praktyczną wyszukiwarkę, umożliwiającą weryfikację wybranego (wpisanego w pole wyszukiwania) miasta.
